Z przyjemnością informuję o tym, że w środę 13 września 2023 r. o godz. 12.00 na Targu Węglowym w Gdańsku odbędzie się wernisaż wystawy mojego autorstwa pt. Ofiary Zbrodni w Ponarach pod Wilnem 1941-1944. Jest to pierwsza w Polsce wystawa poświęcona Zbrodni Ponarskiej i jej ofiarom.
W okresie od lipca 1941 r. do lipca 1944 r. niemieccy okupanci i ich litewscy kolaboranci zamordowali w Ponarach około 100 tysięcy osób. 90% spośród nich, to obywatele II Rzeczypospolitej narodowości żydowskiej, polskiej, romskiej i tatarskiej. Ponary to największe miejsce kaźni Polaków na dawnych Kresach Północno-Wschodnich w okresie II wojny światowej. Wśród polskich ofiar znalazła się elita kulturalna i intelektualna Wilna, żołnierze Armii Krajowej oraz patriotycznie nastawiona młodzież z organizacji konspiracyjnej Związek Wolnych Polaków.
Wystawa powstała z inicjatywy Stowarzyszenia Rodzina Ponarska i została sfinansowana przez Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Gdańsku. Prace trwały dosyć długo (siedem miesięcy), ale jest to moja pierwsza profesjonalna wystawa, a ponadto musiałem w tym czasie wykonywać swoje normalne obowiązki służbowe w IPN-ie. Opracowałem koncepcję wystawy, napisałem teksty, które znalazły się na wszystkich planszach. W celu pozyskania fotografii, prowadziłem poszukiwania w zasobach archiwalnych Instytutu Pamięci Narodowej, Narodowego Archiwum Cyfrowego, Centralnego Archiwum Wojskowego, ponadto nawiązałem kontakty z kilkunastoma krewnymi ofiar Zbrodni Ponarskiej. Później dokonałem wyboru fotografii i sporządziłem podpisy pod nimi. Większość fotografii zamieszczonych na wystawie nie była nigdzie wcześniej publikowana.
Recenzję wystawy przygotowała dr hab. Monika Tomkiewicz, która jest pracownikiem IPN-u i członkiem Zarządu Oddziału Pomorskiego Towarzystwa Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej.
Wystawa składa się z 15 plansz, na połowie z nich zaprezentowałem fotografie 19 ofiar zbrodni: żołnierzy Armii Krajowej, członków Związku Wolnych Polaków, zakładników zamordowanych 17 września 1943 r. i innych polskich ofiar.
Cieszę się, że wystawa będzie prezentowana w reprezentacyjnym miejscu Gdańska, na Głównym Mieście, często nazywanym błędnie Starym Miastem. Wszystkie teksty na planszach są dwujęzyczne - w języku polskim i angielskim.
Wystawę będzie można obejrzeć do 29 września 2023 r.
Drugi egzemplarz wystawy zostanie przekazany na własność Rodzinie Ponarskiej. Ten drugi egzemplarz zabierzemy na Uroczystości Ponarskie na Litwie. W dniach 21-26 września 2023 r. wystawa będzie prezentowana w Domu Kultury Polskiej w Wilnie.
Bardzo liczę na to, że w kolejnych miesiącach wystawa zostanie pokazana w wielu miastach Polski.
